Symboliczne zwieńczenie orła koroną na Pomniku Harcerzom Poległym za Ojczyznę w Kielcach

Pomnik „Harcerzom Poległym za Ojczyznę”, zlokalizowany na Skwerze Szarych Szeregów w Kielcach, doczekał się dodatku w postaci korony na głowie orła. Wyraźne jest to symboliczne gest, który niesie daleko idące konotacje historyczne i patriotyczne.

Monument ten został ufundowany przez harcerstwo, w czasach kiedy społeczeństwo polskie starało się odzyskać swoją tożsamość narodową, mimo panującej władzy komunistycznej. Dr Maciej Korkuć – Naczelnik Oddziałowego Biura Upamiętnienia Walk i Męczeństwa IPN w Krakowie – przypomina, że obelisk powstał w momencie, kiedy siła „Solidarności” rosnąca na falach społecznego niezadowolenia zmuszała komunistów do licznych ustępstw. Najważniejsze z nich polegały na przywracaniu symboli narodowych i pamięci o bohaterach walk o niepodległość Polski, jak właśnie Armii Krajowej czy Szarych Szeregów.

W tym kontekście pozwolono między innymi na umieszczenie koronowanego orła na medalach dla weteranów kampanii wrześniowej 1939. Jednak kiedy przyszedł czas na odsłonięcie pomnika ku pamięci harcerzy walczących w Szarych Szeregach, Polska była już pod jarzmem stanu wojennego, a władze gen. Jaruzelskiego nie pozwoliły na koronowanie orła.

W efekcie na monumencie stanął orzeł bez korony, nie nawiązujący jednak do symboliki PRL. Jak zauważa dr Korkuć, rzeźbiarska forma orła była wyrazem artystycznej wizji heraldycznego, silnego i potężnego symbolu Polski. Zdaniem naukowca, jest to udane dzieło sztuki, które warto było stworzyć, nawet mimo pewnych ograniczeń historycznych.