Rezerwat krajobrazowy Karczówka – oaza zieleni na tle historii górnictwa

Rezerwat krajobrazowy Karczówka, który powstał w 1953 roku i zajmuje obszar 26,62 hektara, jest unikalnym miejscem na mapie Kielc. Ta stojąca około 4 kilometry od śródmieścia, wysoka góra pokryta w większości drzewami iglastymi, wyróżnia się skalistym charakterem. Nie jest jedynie oazą zieleni, ale również jedynym rezerwatem krajobrazowym wśród różnych rezerwatów w Kielcach.

Karczówka i otaczające ją wzgórza takie jak Grabina, Dalnia, Stokowa, Brusznia i Marmurek były niegdyś terenami intensywnej eksploatacji górniczej. Przybliżona liczba historycznych wyrobisk górniczych wynosi ponad 3.000. W 1646 roku Hilary Mala z pobliskiego Malikowa wydobył z góry Machnowica olbrzymie bryły czystej rudy ołowianej. Jedną z nich wykorzystano do stworzenia posągu św. Barbary, który znalazł swoje miejsce w kościele na Karczówce, przy bocznym ołtarzu po prawej stronie od wejścia.

W 1871 roku na miejscu szybu, z którego wydobyto te imponujące bryły ołowiu, zbudowano pomnik z kamieni. W jego centralnym punkcie zamieszczono krzyż i płytę marmurową z inskrypcją: „Z szybu, w tym punkcie zgłębionego, wydobyto w d. 7 grudnia 1646 r. trzy bryły kruszcu ołowianego, z których wyrobiono figury: P. Maryi, św. Barbary i św. Antoniego, umieszczone w kościołach: w Kielcach, na Karczówce i w Borkowicach”. Niemniej jednak podczas pierwszej Wojny Światowej pomnik uległ zniszczeniu.

W 1901 roku posąg św. Barbary przeniesiono do osobnej kaplicy znajdującej się w dawnej dzwonnicy budynku kościoła, gdzie pozostaje do dziś. Warto też wspomnieć, że rejon Karczówki był obok Moczydło głównym miejscem eksploatacji galeny, czyli siarczku ołowiu zawierającego domieszki srebra.

Karczówka od dawna cieszy się popularnością zarówno wśród mieszkańców Kielc jak i turystów. Rezerwat ten można łatwo osiągnąć poprzez ulice Karczówkowską, Poklasztorną lub Św. Barbary.